Tìm hiểu ý nghĩa “tại sao người chết phải có bát cơm quả trứng”

Phong tục, lễ nghi thờ cúng người đã mất là một nét văn hóa truyền thống đẹp của người Việt chúng ta. Khi nhà có đám ma, đám giỗ, các trưởng bối trong gia đình thường dặn bề dưới chuẩn bị "bát cơm con trứng". Ngay cả những nhà dư giả, đôi khi cũng không sắp mâm cao cỗ đầy, chỉ đặt một bát cơm, một quả trứng và đĩa muối lên mâm cơm cúng. Có một vài nơi, trên bát cơm cúng cắm đũa dựng thẳng đứng. Những hành động này không phải là do tiết kiệm mà mang ý nghĩa vô cùng đặc biệt.

Ý nghĩa của việc đặt bát cơm quả trứng trên đầu giường người mất

Việc đặt bát cơm và quả trứng trên đầu giường người đã mất trong ngày giỗ mang ý nghĩa sâu sắc và tinh tế. Điều này không chỉ giúp linh hồn người quá cố nhớ về nguồn gốc và thuận tiện cho việc luân hồi, mà còn là cách để giúp linh hồn tập trung vào những điều tốt đẹp, tu tâm và hướng thiện, xa lìa mọi oán hờn, ái ân trong thế gian.

Bát cơm và quả trứng cúng người đã khuất thể hiện sự gìn giữ truyền thống lâu đời và sâu sắc của dân tộc. Nó thể hiện lòng hiếu kính, sự tôn trọng và tri ân đối với tổ tiên, những người đã ra đi trong gia đình. Sự duy trì và thực hiện nghi lễ này qua hàng ngàn năm cũng là cách để gìn giữ và tôn vinh tâm linh và nền văn hóa truyền thống.dân tộc. Nó thể hiện lòng hiếu kính, sự tôn trọng và tri ân đối với tổ tiên, những người đã ra đi trong gia đình.

Vì sao người chết phải có bát cơm quả trứng

Ngoài việc mang ý nghĩa hòa hợp Âm – Dương, bát cơm úp đầy còn là hình ảnh tượng trưng cho sự trọn vẹn, đủ đầy. Trong khi đó, người mới mất thường cảm thấy cô đơn, thiếu thốn và đói khát nên việc đặt bát cơm này ngay trước đầu giường sẽ tượng trưng cho sự cầu nguyện, mong vong linh đã khuất được đầy đủ, không bị thiếu thốn. Đây chính là một tục lệ xưa của người Việt, mong người chết không rơi vào Ngạ quỷ đói.

Như đã biết, quả trứng là biểu tượng cho sự sinh sôi nảy nở, phát triển và sức sống mãnh liệt, nhắc nhở chúng ta về nòi giống Con Rồng Cháu Tiên và sự tích trăm trứng. Điều ngày giúp vong linh người mất luôn tĩnh tâm tu đạo, nhớ về cội nguồn và sớm thoát kiếp luân hồi. Ngoài ra, bát cơm quả trứng cũng là điều tốt đẹp, giúp vong linh luôn nhớ và nghĩ về gia đình, hướng thiện, sinh tâm tốt, không còn mang nhiều oán hận hay lưu luyến khi còn tại sống. Từ đó, linh hồn người đã khuất sẽ tu tập tốt và tích thêm đức cho con cháu, sau này dễ đường quy y cửa Phật hơn.

Ý nghĩa của dịch học từ bát cơm quả trứng

Ý nghĩa của bát cơm

Bát cơm là thực phẩm chính trong đời sống của người Việt, rất quen thuộc trong mâm cơm của gia đình. Việc đặt bát cơm cúng trên bàn thờ còn thể hiện quan niệm của dân tộc ta “sống sao thác vậy”. Nghĩa là dù ông bà tổ tiên đã qua đời, tuy nhiên, những người trong nhà vẫn sẽ luôn dành sự quan tâm và đối đối với họ như lúc sinh tiền. Từ đó, gia tiên có thể nhìn thấy được tấm lòng thành kính, hiếu thảo của con cháu đối với mình và bên nhiều ân huệ, phù hộ cho gia đình.

Bên cạnh đó, bát cơm còn có nguồn gốc từ cây lúa, đại diện cho một nền văn minh  của người Việt. Việc đặt bát cơm trên bàn thờ không chỉ thể hiện sự chăm lo của con cháu với gia tiên mà còn như lời nhắc nhở về nguồn gốc, nhớ đến cội nguồn của dân tộc, một nền văn minh lúa nước.

Ngoài ra, bát cơm cúng người chết trên bàn thờ còn đại diện cho linh khí của trời đất, tượng trưng cho sự thuần khiết và trong sạch. Người ta tin rằng, bát cơm sẽ giúp thu hút hơi, âm khí của người vừa mới qua đời vào bát cơm.

Đôi đũa

Bên cạnh bát cơm quả trứng cúng người chết, đôi đũa bông cũng có ý nghĩa đặc biệt trong tín ngưỡng tâm linh. Chúng không chỉ đơn giản là dụng cụ để ăn uống mà còn mang trong mình những giá trị tinh thần và những biểu tượng văn hóa đặc trưng. Đầu tiên, đôi đũa thờ trên bàn thờ nhắc nhớ đến cây tre – một biểu tượng quan trọng trong văn hóa Việt Nam, thể hiện sự mạnh mẽ, dai dẳng và đoàn kết của người dân Việt. Như câu truyền ngôn “Ở đâu có cây tre gai, nơi đó là đất của người Việt” đã nêu, cây tre được coi là biểu tượng của đất nước và dân tộc Việt Nam.

Quả trứng

Bát cơm quả trứng cúng người chết trên bàn thờ ẩn chứa nhiều ý nghĩa tâm linh và văn hoá sâu sắc. Dưới đây là một số ý nghĩa của việc cúng quả trứng:

• Quả trứng gợi nhớ về nguồn gốc của dân tộc Việt Nam: khi xưa Lạc Long Quân và Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng và nở ra trăm người con. Câu chuyện này đã ăn sâu vào tiềm thức của người Việt Nam, truyền từ đời này sang đời khác.
• Bên cạnh đó, theo truyền thuyết người Việt, loài gà được coi là loài tri thần, biết sự sáng tối của trời đất và gọi mặt trời thức giấc. Quả trứng là biểu tượng của sự sống và sinh sôi, liên quan mật thiết đến mặt trời và thế giới loài người.
• Người Việt tin rằng, khi một người qua đời, họ đi vào cõi Âm nhưng không phải là sự chấm dứt hoặc kết thúc. Sự chết chỉ là sự sống ẩn vào trong, Quả trứng được luộc chính là để mở ra một chu kỳ mới, một sự sinh hóa mới. Việc cúng quả trứng thể hiện sự cầu mong cho người chết sẽ được “tái sinh”, “đầu thai” sang một kiếp khác tốt đẹp hơn.
• Ngoài ra, trong tín ngưỡng tâm linh, ý nghĩa của bát cơm quả trứng đũa bông cũng liên quan đến quẻ Khảm, một trong 64 quẻ của bát quái trong thư Tử vi. Biểu tượng của Khảm được hình thành từ hai vạch đứt Âm ở dưới và hai vạch đứt Âm ở trên, cách nhau bởi một vạch liền Dương. Trong đó, 2 bát cơm ở dưới đại diện cho vạch Âm, 2 đũa phía trên đại diện cho vạch âm và quả trứng ở giữa đại diện cho vạch Dương. Ý nghĩa của quẻ này là khi chế con người sẽ về chính suối, nhưng mà là để hồi sinh, mở ra một chu kỳ sinh hoá khác.

Qua bài viết này, chúng ta đã cùng tìm hiểu về ý nghĩa sâu sắc của việc cúng bát cơm quả trứng cho người mất trong văn hóa truyền thống của người Việt. Phong tục cúng bát cơm và quả trứng không chỉ là hành động tôn kính tổ tiên, mà còn chứa đựng những ý nghĩa về sự trọn vẹn, sức sống mãnh liệt và mong ước cho linh hồn người quá cố được tiếp tục hành trình một cách bình an và đầy đủ. Đây là một phần không thể thiếu của văn hóa, là cách để gìn giữ, tôn vinh và kết nối mọi người với nguồn gốc, tổ tiên của họ.